Ontmenselijking maakt gruweldaad mogelijk

Geschreven door: Caroline Hoek

Gruweldaden en propaganda verklaard: ons brein slaagt er soms niet in om andere mensen als mens te zien.

Uit eerder onderzoek is al gebleken dat er iets opvallends in ons brein gebeurt wanneer we foto’s van andere mensen zien. Het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor sociale vaardigheden (meeleven, voelen, denken, enzovoort) wordt actief.

Activeren

Maar nieuw onderzoek laat zien dat ons brein dat deel lang niet altijd activeert. En zo’n gebrek aan meelevendheid blijkt niet alleen te ontstaan doordat dit deel van het brein even niet meewerkt. Ook andere delen van het brein die betrokken zijn bij gevoelens van walging en cognitieve controle spelen een rol. De onderzoekers lieten 119 mensen een dag uit het leven van een rijke student, zakenvrouw, oude man, gehandicapte vrouw, dakloze en drugsverslaafde zien. Die beelden wekten emoties op. Jaloezie bijvoorbeeld bij het zien van de rijke vrouw. Walging bij het zien van de dakloze en medelijden bij het zien van de gehandicapte vrouw. Vervolgens moesten de proefpersonen conclusies trekken over deze mensen. Bijvoorbeeld: hoe intelligent en menselijk ze waren.

Scan

Daarna werden de hersenen van de proefpersonen gescand terwijl ze alleen maar naar de foto’s van de mensen keken. De resultaten zijn opvallend. Het deel van de hersenen dat we gebruiken voor sociale interacties werd niet actief wanneer mensen een drugsverslaafde of dakloze zagen. “Wanneer we iemand ontmoeten dan trekken we meestal conclusies over hun geest,” legt onderzoeker Lasana Harris uit. “Soms slagen we daar niet in.” En dan kan het zomaar zijn dat we er ook niet in slagen om de ander als ‘menselijk’ te zien.

Propaganda

De onderzoekers vermoeden dat dit verklaart waarom mensen soms tot gruweldaden in staat zijn. Ze zien de ander niet langer als mens. Het verklaart mogelijk ook waarom bepaalde (vreemde) vormen van propaganda werken. Denk aan Hitler die Joden in zijn propaganda afschilderde als ongedierte. Zulke campagnes roepen onmenselijk geweld op, omdat mensen de slachtoffers niet langer als mens zien.

Het feit dat diverse delen van het brein daar een rol bij spelen, laat zien dat het een complex fenomeen is. Nader onderzoek is dan ook hard nodig, zo vinden de wetenschappers. Hun conclusies zijn terug te vinden in het blad Journal of Psychology.

Bron: Scientias.nl