Gigantische demonstraties in Madrid, Lissabon, Parijs en Athene

Met gigantische demonstraties in Madrid, Lissabon, Parijs en Athene kwamen miljoenen Europeanen tijdens het laatste weekend van september op straat tegen de krachten die een bedreiging vormen voor de democratie. Een herfst van strijd tegen de financiële oligarchie kondigt zich aan. Een analyse door journalist António Martins (Outras Palavras - alternatieve website Brazilië).

Vakbondsbetoging tegen het besparingsbeleid van de regering en de trojka van zaterdag 29 september 2012 in Lissabon (foto: Dos Santos - Público.pt)

In welke mate kan een overheid in een democratie blijven ingaan tegen de belangen en wensen van een meerderheid van de bevolking ten gunste van een kleine groep die zich enorm kon verrijken door de financiële circuits te controleren?

Hoe kan de meerderheid reageren als de kanalen die een alternatief beleid - met name de politieke partijen en de media - zijn geblokkeerd of worden gecontroleerd door de oligarchie? Sommige antwoorden op deze vragen lijken te zijn uitgetekend tijdens het laatste weekend van september.

Ze kwamen uit Europa, het continent dat het zwaarst bedreigd wordt door de achteruitgang van de democratie. Die verwordt hoe langer hoe meer tot een retorisch ritueel, een gevel waarachter zich de echte machten verschuilen die de beslissingen nemen die ertoe doen.

Enorme menigten van tienduizenden mensen verzamelden zich op pleinen en straten in Spanje, Portugal, Frankrijk en Griekenland. Ze protesteerden tegen de ontmanteling van de Europese welvaartsstaat, geconcretiseerd in nieuwe bezuinigingsmaatregelen die direct van invloed zijn op het functioneren van de openbare diensten.

In tegenstelling tot de grote massaprotesten van de 20ste eeuw, kwam de oproep tot betogen niet in de eerste plaats van politieke partijen of georganiseerde groepen van het maatschappelijke middenveld. Vooral het intensieve gebruik van het internet en sociale netwerksites was van doorslaggevend belang in alle landen waar mensen massaal op straat kwamen. Een interessant gegeven waarvan we nog moeten afwachten of het ook duurzaam zal zijn in de toekomst.

Maar de menigten die op straat kwamen, negeerden niet alleen de traditionele politieke klasse - misschien is dit wel de belangrijkste nieuwigheid van de acties. Zij gaven aan dat zij van plan zijn om de democratie te 'redden' door onder meer te eisen dat de instellingen de volkswil zouden respecteren. Deze claim - eenvoudig, duidelijk en haalbaar, is in staat radicaal vraagtekens te plaatsen bij de kaping van het beleid door de markten. Dit kan wegen openen voor het zoeken naar échte alternatieven.

Lees: DeWereldMorgen.be