Bedrog = goed voor mensheid

Anderen bedriegen heeft zo zijn voordelen. Hoe slimmer de mens, hoe groter de kans is dat hij zijn medemens zal trachten om de tuin te leiden. Om meer geld te bekomen, om meer macht of om iemand in bed te krijgen. Maar bedrog is niet eenvoudig, zelfs al ben je super intelligent. Liegen laat sporen na op onze lichaamstaal, hoe meer we in ons eigen web van leugens verstrikt raken, hoe depressiever we zelf dreigen te worden. En uiteraard zijn er ook ethische gevolgen, schrijft Robert Trivers, een Amerikaanse evolutiebioloog, in zijn boek 'The Folly of Fools: The Logic of Deceit and Self-Deception in Human Life'.

Mensen die het best zijn in bedrog zijn zich vaak niet bewust van hun gedrag, want wie zichzelf bedriegt kan ook makkelijker anderen manipuleren. Vooral intelligente mensen blijken uit te blinken in zelfbedrog. Bedrog is deels een gevolg van onze evolutionaire vooruitgang, schrijft Trivers. De grijze eekhoorn bouwt valse schuilplaatsen om anderen te ontmoedigen zijn eikels te stelen en zo zijn eten veilig te stellen. Placebo’s zijn vaak effectiever dan geneesmiddelen en hebben geen bijwerkingen.

Andere voorbeelden liggen minder voor de hand. Zo merkt Trivers op dat onze mannelijke en vrouwelijke genen een interne strijd voeren die ons met een gespleten persoonlijkheid opzadelt, waarbij we onszelf bedriegen op biologisch niveau. Ons geheugen gaat dan weer onbewust feiten selecteren en aanpassen, waardoor de verhalen die we anderen vertellen interessanter gaan klinken.

Maar al dat bedrog eist zijn tol. De sluwsten onder ons slepen de rest mee op een gevaarlijk pad. Van bankiers die een overmatig zelfvertrouwen etaleren bleek onlangs dat ze financiële transacties aangaan, waar hun klanten en de belastingbetaler uiteindelijk voor opdraaien, terwijl ze zelf amper risico lopen. Dan zijn er de politici die ons verhalen over een betere wereld voorspiegelen, die enkel bereikt kan worden door nieuwe oorlogen te beginnen waarin zij zelf niet zullen meevechten.

Trivers besluit door te stellen dat er helder en overweldigend bewijs is dat zowel bedrog als het ontmaskeren ervan de evolutie van de menselijke intelligentie enkel ten goede komt. En dat oneerlijkheid ironisch genoeg vaak de basis heeft gevormd voor de ontwikkeling van onze intellectuele bagage, die ons toelaat de waarheid te weten.
Bron: Wereldgeheimen.nl